Tinea Nedir?

Tinea, mantarların neden olduğu bir grup enfeksiyona verilen addır. Halk arasında mantar enfeksiyonları olarak bilinirler. Genellikle ciddi seyirli değildirler. Ciddi seyirli olmamaları rahatsız edici olmayacakları anlamış taşımaz. Bazı durumlarda ciddi derecede rahatsız edebilirler.
Deride ortaya çıktıklarında cilt etrafında kırmızı-pembe bir halka şeklinde döküntü oluşturur. Bu sayfada tinea türlerini detaylıca inceleyeceğiz. En sık bilinen tinea türleri tinea pedis, tinea unguium, tinea kruris, tinea korporis ve tinea versikolor dur. Tinea enfeksiyonunun tedavisi mantarın bulunduğu yere bağlı olarak değişiklikler içerir. Biindiği üzere çoğu mantar ilacı anti fungal ilaçlarla tedavi edilebilmektedir. Enfeksiyon çok ciddi düzeyde ise oral yoldan kullanılan anti fungal ilaçlar gerekebilir. Tedavi süresi yine mantar enfeksiyonunun şiddetine süresine ve türüne bağlı olarak farklılık gösterir. Tinea enfeksiyonunu önlemek için ise kişisel hijyen en önemli basamaktır. Duş aldıktan sonra vücudun bütün bölgelerini iyice kurulayın. Temiz ayakkabı ve pamuklu çoraplar giyin. Kıyafetlerinizi günlük olarak değiştirin. Haydi şimdi hep beraber tinea çeşitlerini inceleyelim.

Tinea Çeşitleri Nelerdir?

Tinea Kapitis Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tanısı ve Tedavisi


Tinea Kapitis nedir?

Tinea Kapitis, saçlı derinin dermatofitik enfeksiyonudur. Derinin üstünde pullu lekeler oluşur. Bu hastalığın buluşma riski çok yüksektir. Tarak, havlu, şapka ve yastıkların ortak kullanımında insandan insana enfeksiyonun geçme olasılığı çok yüksektir. Halk arasında bilinen adıyla saçkıran en çok çocuklarda görülmektedir. Ancak her yaştan insanı etkileyebilir. 
Tinea kapitis naidr görülen bir dermatofit enfeksiyonudur.

Tinea Kapitis neden olur? 

Dermatofit diye adlandırdığımız mantarlar saçlı derideki enfeksiyondan sorumlu olanlardır.  Bu organizmalar çoğunlukla vücuttaki ölü dokulara yerleşmeyi tercih ederler. Örneğin; tırnak yatakları, saçlar ve derinin en üst katmanı olan epidermis yerleşilen bölgeler arasındadır. Dermatofitler ılık ve nemli bölgeleri tercih ederler. Bu yüzden vücuttaki ıslak deriye sahip bölgeler tercihleri arasındadır. Hijyenin azaldığı durumlar dermatofitler için bir fırsat niteliğindedir.

Saçkıran, çocuklar arasında kolayca yayılım gösterebilir. Enfekte olan deriye dokunmanız yeterlidir. Tarak, şapka gibi ortak kullanılabilecekler eşyaların kullanımında da yüksek riske sahip olunmaktadır. Öte yandan evcil hayvanlardan da bu dermatofitlerin yayılması olası bir durumdur. Sadece evcil hayvanlarla da sınırlı değildir. Çiftlik hayvanları da potansiyel taşıyıcılardır.

Tinea Kapitis’in semptomları nelerdir?

Saçkıranın en çok görünen semptomu, kafa derisinde kaşınmakla karakterize olan lekelerdir. Bu lekelerden kaynaklı saçlar dökülebilir. Pullu, kırmızı alanlar veya sadece lekeler bırakabilir. Saçın kırıldığı yerlerde siyak noktalar görülebilir. Tedavi edilmediği takdirde, bu alanlar yavaş yavaş büyüyüp başka alanlara sıçrayabilir. 
Tinea kapitis saçlarda belli bölgede ortaya çıkma eğilimindedir.

Ayrıca tırnak yapılarının bozulması, kafa derisinde ağrı hissi, lenf nodlarının şişmesi, ve düşük ateş görülebilir. Bazı ciddi durumlarda ise, İltihap akıntısına neden olabilen kerion adı verilen kabuklu şişlikler oluşabilir. Bunlar kalıcı kel alanlara ve skar oluşumuna yol açabilir.

Tinea Kapitis’e tanı nasıl konur?

Doktorunuz iyi bir gözlem ve “Wood’s lamp” diye adlandırılan özel bir ışık yardımıyla kafa derisi üzerinde enfeksiyonun olduğu bölgeyi tarayıp tanıyı rahatça koyabilir. Tanıyı kesinleiştirmek için ise saç ve deriden örnek alıp laboratuvara gönderebilir.

Tinea Kapitis tedavisi nasıldır?

Enfeksiyonu sonlandırmak için oral antifungal ilaçlar ve enfeksiyona yönelik özel şampuanlar önerecektir. Antifungal ilaçlar arasından en çok tercih edilenler arasında griseofulvin ( Grifulvin V, Gris-PEG) ve terbinafine hyrochloride (Lamisil) yer almaktadır. Bu iki ilaç da en az 6 hafta oral olarak kullanılmaktadır. Ancak bu ilaçların yan etkileri arasında ise, isal ve mide rahatsızlıklar görülebilir. Bu yüzden doktorunuz ilaçların yanında yüksek yağ içeren (dondurma, fıstık ezmesi) yiyecekleri tüketmenizi önerebilir.
Tinea kapitis nadir görülür ancak ilaçlarla tedavisi yapılabilen bir hastalıktır.
Griseofulvin görülebilecek yan etkileri arasında, güneş hassasiyeti, kusma, yorgunluk, zayıflık, baş dönmesi, penisilin alerjisi olan kişilerde alerjik reaksiyonlar, baş ağrısı, isilik, kurdeşen yer almaktadır. Terbinafin için ise; karın ağrısı, kaşıntı, isilik, kurdeşen, tat kaybı ya da tat değişikliği, alerjik reaksiyon, baş ağrısı, ateş, nadir durumlarda karaciğer problemleri şeklindeki yan etkiler görülebilir.

Doktorunuz tarafından önerilecek şampuanlarda amaç, enfeksiyonun yayılmasını ve kendisini yok etmektir. İçeriğinde ise aktif antifungal özelliği olan ketokonazol veya selenyum sülfit bulunur. Kullanırken ise, haftada birkaç defa saçlara sürülüp 5 dakika beklendikten sonra temizlenmesi şeklide uygulanır.

Saçkıran çok yavaş iyileşen bir enfeksiyondur. Alınan tıbbi desteğe yanıtı en az 1 ay sonra görülebilir. Bu durumda sakin olmak ve ilaçları düzgün almak gerekmektedir.

Bu tinea konusu ile ilgili merak ettiğiniz tüm hususları konunun alt tarafından yorum bölümüne yazabilirsiniz. Hepsini teker teker okuyacak ve elimden geldiğince cevaplamaya çalışacağım.

Yorumlar

Yorum Gönder

Peki Tinea Enfeksiyonları Bulaşıcı mıdır?

Tinea tipleri son derece bulaşıcı mantarların neden olduğu deri enfeksiyonlarıdır. En sık etkilenen bölgeler; ayak, kasık, baş, meme altı gibi alanları kapsamaktadır. Tinea enfeksiyonları deriden deriye direkt kontak veya dolaylı yoldan ortak kullanılan eşyalar (havlu, çorap, ayakkabı, tarak vs.) nedeniyle bulaşmaya yatkınlık sağlanabilmektedir. Tinea enfeksiyonları aynı zamanda “ringworm” olarak da bilinmektedir. Nedeni; oluşan lezyonlar yüzük görünümlü deriden kabarık merkezi temiz alandan oluşmuş lezyonlardan oluştuğu için görünüm itibari ile “ringworm” yani solucan diye adlandırılmaktadır.

Tinea’ların sporcu ayağı yani tinea pedis olarak bilinen ayak mantarı, Jock kaşıntısı yani tinea cruris olarak bilinen kasık mantarı, kafa derisinin saç kurdu yani tinea kapit olarak bilinen baş mantarı (sık olarak çocuklar etkilenir), vücudu genel kaplayan mantar enfeksiyonu yani tinea corporis olarak da bilinen vücut mantarı, tırnak enfeksiyonu (onikomikoz) yani tinea unguium olarak bilinen ayak parmağı veya parmak tırnaklarının mantarı gibi tipleri mevcuttur.

Tinea enfeksiyonları, kaşıntı ve batma, halka şeklinde olan kırmızı pullu döküntü, ayak parmak boşluklarında çatlama, soyulma, su kabarcıkları, tırnakların sarı veya beyaz renk değişikliği, kafa derisi üzerinde lekeler gibi semptomlar verebilir.

Tinea'nın bulaşıcı olduğunu unutmamak önemlidir. Sıcak ve ıslak ortamlar, tinea enfeksiyonlarının gelişmesine katkıda bulunur. Tinea enfeksiyonunu önlemek için verilebilecek öneriler şunlardır; yıkandıktan sonra, özellikle ayak parmakları ve deri kıvrımları arasında cildi iyice kurulamak, cildi mümkün olduğunca havaya maruz bırakmak, sentetik yerine pamuklu çorap giymek, aşırı terlemeyi kontrol etmek için antiperspiranlar kullanmak, yüzme havuzlarına, soyunma odalarına, spor salonlarına ve diğer ortak alanlarda ortak kullanım alanlarına dikket etmek yalın ayak gezmemek gibi önlemler alınabilir.

Ayrıca antifungal kremler ile tinea enfeksiyonlarını tedavi etmek mümkündür. Ancak enfekte bölgelere dokunduktan sonra elleri yıkamak, ortak havlu, çorap, ayakkabı, tarak gibi eşyaları paylaşmamak alınacak diğer önlemler arasında bulunabilir. Öte yandan örneğin; eğer tinea pedis (sporcu ayağı mantarı) varsa yalınayak dolaşmamak gerekir. Mantar enfeksiyonun olduğu bölgeleri nemli ve ıslak tutmamak gerekir. Her daim kuru ve temiz olması gerekir.